Βοτανολόγος - Καθηγητής του Πανεπιστημίου στην Έδρα της Βοτανικής
και θεμελιωτής της νεοελληνικής επιστημονικής Φυτολογίας

	Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1817 από γονείς Χιώτες και ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός του Καθηγητή της Ιατρικής Δημήτριου Ορφανίδη. Μετά το ξέσπασμα της Ελληνική Επανάστασης, η οικογένειά του αναγκάστηκε να μετακομίσει και να εγκατασταθεί αρχικά στο Ναύπλιο και έπειτα στη Σύρο, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Το 1835, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου διορίστηκε Υπουργικός Γραφέας στο Υπουργείο Εσωτερικών και επιδόθηκε - μιμούμενος τον Αλέξανδρο Σούτσο - στην πολιτική σάτιρα, εκδίδοντας την ποιητική συλλογή "Ο Μένιππος" (1836) και το περιοδικό "Ο Τοξότης" (1840). Σε σατιρικό ποίημα της συλλογής του "Ο Μένιππος" προανήγγειλε την ίδρυση του Πανεπιστημίου με τους εξής ευρηματικούς στίχους:
«θε να κάμωμεν ακόμα και μεγάλον και τρανόν / το Πανεπιστήμιόν μας εις την πόλιν Αθηνών. / Τότε θε να αναλάμψη στας Αθήνας η σοφία, / και τα καφενεία όλα θα γενούν διδασκαλεία. / Την σοφίαν τότε όλοι απ' τ' αυτιά θε να βαστούν, / και σοφίαν κ' οι βαστάζοι άφευκτα θα εμπλησθούν».

Ωστόσο, επειδή ασκούσε δριμεία κριτική κατά της βαυαρικής αντιβασιλείας με τα γραπτά του, απολύθηκε από τη θέση του στο Υπουργείο και φυλακίστηκε για τρείς ημέρες.

Το 1844, με προσωπική παρέμβαση του Πρωθυπουργού, Ιωάννη Κωλέττη - ο οποίος ήθελε να  τον απομακρύνει από την Αθήνα - πήγε με υποτροφία της Ελληνικής Κυβέρνησης στο Παρίσι όπου σπούδασε Φυτολογία κοντά στους διακεκριμένους Καθηγητές Adrien de Jussieu, Adolphe - Théodore Brogniart, Joseph Decaisne και Achille Richard.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα διορίζεται, στις 11 Μαρτίου 1850, Έκτακτος Καθηγητής της Βοτανικής στο Πανεπιστήμιο και στις 18 Αυγούστου 1854 Τακτικός Καθηγητής, θέση στην οποία παρέμεινε για περισσότερο από τριάντα χρόνια.

Το 1862 συμμετείχε ως Πληρεξούσιος του Πανεπιστημίου στη Β’ Εθνική Συνέλευση των Αθηνών, ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 1867 - 1868 χρημάτισε Πρύτανης.

Σε όλη τη διάρκεια της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας συνέχισε να ασχολείται με τη λογοτεχνία και την ποίηση δημοσιεύοντας έργα του στο περιοδικό "Πανδώρα" και συμμετέχοντας είτε ως υποψήφιος είτε ως εισηγητής σε ποιητικούς διαγωνισμούς σε τρείς από τους οποίους διακρίθηκε.

Υπήρξε ακούραστος ερευνητής της ελληνικής χλωρίδας (chloris hellenica) από το 1848, συλλέγοντας, καταγράφοντας και περιγρά- φοντας τα διάφορα είδη της, με αποτέλεσμα να διαθέτει μια ιδιαίτερα αξιόλογη συλλογή αποξηραμένων φυτών που αριθμούσε 45.000 είδη, η οποία το 1873 αγοράστηκε από τον ομογενή εθνικό ευεργέτη Θεόδωρο Π. Ροδοκανάκη για να παραχωρηθεί στη συνέχεια στο νεοσύστατο Βοτανικό Μουσείο του Πανεπιστημίου.

Ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα μελετώντας συστηματικά τον φυτικό της πλούτο και δημοσίευσε τα πορίσματα των ερευνών του στο έργο του "Flora Graeca Exciccata". Οι μελέτες του αξιοποιήθηκαν από αρκετούς ευρωπαίους επιστήμονες και τον καθιέρωσαν στον επιστημονικό χώρο.

Με την ιδιότητα του Εφόρου του Βοτανικού Κήπου και του Δημόσιου Δενδροκομείου εισήγαγε στην Ελλαδα άγνωστα ως τότε καλλωπιστικά και άλλα φυτά (π.χ. ευκάλυπτος, φυστικιά κ.ά.) και δραστηριοποιήθηκε στο σχεδιασμό και τη δημιουργία δημόσιων πάρκων, προεξάρχοντος του Βασιλικού (Εθνικού) Κήπου.

Ανακάλυψε πενήντα περίπου είδη ελληνικών βοτάνων και έθεσε τις βάσεις της ελληνικής ονοματολογίας τους, μελετώντας τους αρχαίους (Λατίνους) συγγραφείς και εντοπίζοντας τις αρχαίες ονομασίες που εκείνοι έδιναν στα βότανα.

Ασχολήθηκε με την ελληνική αμπελουργία και διέκρινε 111 ποικιλίες που καλλιεργούνταν στην Αττική από τις 480 και πλέον που καλλιεργούνταν σε όλη την Ελλάδα.

Πήρε μέρος σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και εξέδωσε το επιστημονικό περιοδικό «Γεωπονικά» (1872 – 1876), του οποίου κυκλοφόρησαν έξι τόμοι. Σκοπός των δημοσιευμάτων του περιοδικού ήταν "η παροχή γνώσεων καλ- λιέργειας και κτηνοτροφίας σε ύφος απλούν, συγγενεύον προς τα ήθη και την γλώσσαν των πλείστων αναγνωστών". Για το λόγο αυτό τα άρθρα του παρείχαν "επεξηγήσεις επιστημονικών και βοτανολογικών όρων καθώς και φυσικών, χημικών και κλιματολογικών γνώσεων χρησίμων για τον Γεωπόνο ο οποίος ασχολείται είτε με την καλλιέργεια των φυτών είτε με την ανατροφήν και περιποίησιν των ωφελίμων ζώων".

	Στο περιοδικό υπήρχαν μόνιμες στήλες όπως: Δενδροκομία - Ανθοκομία, Στοιχεία βοτανικής αναγκαία εις πάντα άνθρωπον, Φυσικαί και χημικαί γνώσεις αναγκαίαι εις τον Γεωπόνον, Γεωργικά εργαλεία κ.ά., αλλά και άρθρα αφιερωμένα σε ειδικά θέματα. Στη στήλη «Διάφορα» αναφέρονταν γεωργικά και κτηνοτροφικά νέα από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης υπήρχαν υπέροχα σχεδιαγράμματα συνοδευτικά των κειμένων και παράθεση της επιστημονικής ονομασίας (στα λατινικά) των φυτών στα οποία γινόταν αναφορά.

Κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο μια πολύτιμη συλλογή του από ξύλα εκατόν πενήντα, περίπου, ελληνικών ειδών δέντρων.

Στις επιστημονικές εργασίες του περιλαμβάνονται: Περί της αυτοφυούς ελληνικής βλαστήσεως (Πρυτανικός Λόγος, 1868) – Catalogus systematicus herbariis florentine (1877) – Σύντομος πραγματεία περί τινών σπουδαίων φυτών, νεωστί καλλιεργηθέντων εν’ Ελλάδι (1870)

Επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τόσο η Έκθεσή του σχετικά με την κατάσταση του Φυσιογραφικού Μουσείου του Παν- επιστημίου (1865), όσο και η Έκθεσή του προς την Πρυτανεία του Εθνικού Πανεπιστημίου, σχετικά με την αγορασθείσα από τον Θεόδωρο Π. Ροδοκανάκη και δωρηθείσα στο νεοσύστατο Βοτανικό Μουσείο του Πανεπιστημίου φυτολογική συλλογή του (1874).

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 5 Αυγούστου του 1886.

______________________________

ΠΗΓΕΣ: 1) Αρσένης, Ι. (1894). Ποικίλη Στοά: Εθνική εικονογραφημένη επετηρίς, Έτος 1/16, 1881-1914. Αθήνα: Εστία. 2) Δημητριάδης Δ.Α., (1932) Ορφανίδης Θεόδωρος Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 19. Αθήνα: Πυρσός 3) Στεφανίδης, Μ. Κ. (1952) Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Εκατονταετηρίς 1837-1937. Τόμος Ε: Ιστορία της Φυσικομαθηματικής Σχολής, Τεύχος Β’. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. 4) Ταμπάκη, Α. (1990) Ορφανίδης Θεόδωρος, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών 5) Ζώρας Γ. (2007) Από την ιστορία του ΕΚΠΑ: Οι λογοτέχνες και η Φυσικομαθηματική Σχολή, Καποδιστριακό, 107 6) Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, 7) Ενιαίος Διαδικτυακός Τόπος για την Ιστορία του ΕΚΠΑ - Ορφανίδης, Θεόδωρος (1817 - 1886)