Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1816 ενώ η καταγωγή του ήταν από την ηπειρωτική οικογένεια Ρίζου.

Πραγματοποίησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο περίφημο Κεντρικό Σχολείο της Αίγινας, με υποτροφία του Ιωάννη Καποδίστρια, και κατόπιν στην Αθήνα.

Από το 1837 έως το 1844 σπούδασε Φιλοσοφία και Φυσικές Επιστήμες στο Μόναχο και στο Βερολίνο με σύσταση του Γεώργιου Γεννάδιου και υποτροφία του Ελληνικού Κράτους.

Στις 16 Ιουνίου του 1845 διορίστηκε στο Πανεπιστήμιο ως Έκτακτος Καθηγητής της Φυσιογραφίας και στις 9 Οκτωβρίου του 1847 Τακτικός Καθηγητής.

Δίδαξε επί 47 χρόνια Ζωολογία, Παλαιοντολογία, Ορυκτολογία και Γεωλογία, αποτελώντας τον πρώτο που παρείχε στην Ελλάδα ολοκληρωμένες γνώσεις Φυσικών Επιστημών και – σύμφωνα με τον Χαρ. Τρικούπη – η διδασκαλία του ήταν «υπέρτατον μάθημα ανθρωπίνης καλλιεπείας». Για το λόγο αυτό θεωρείται ως ο πατέρας των Φυσικών Επιστημών στην Ελλάδα.

Χρημάτισε τέσσερις φορές Κοσμήτορας της Σχολής και εννέα φορές μέλος της Ακαδημαϊκής Συγκλήτου, ενώ τη χρονιά 1864 - 1865 ανέλαβε και πρυτανικά καθήκοντα. Παράλληλα, από το 1848 έως το 1891, υπήρξε Καθηγητής της Ριζαρείου Σχολής και του Αρσακείου Παρθεναγωγείου όπου δίδαξε Φυσική, Λογική και Ψυχολογία, καθώς επίσης μέλος και κατόπιν Πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, ενώ κατά την περίοδο 1851 – 1855 διατέλεσε και μέλος του Επιστημονικού Συλλόγου της Αρχαιολογικής Εται- ρείας.

Υπήρξε συνιδρυτής του Φυσιογραφικού Μουσείου και Διευθυντής του Ζωολογικού του Τμήματος, ιδρυτής και ισόβιος Πρόεδρος του Ζωολογικού Μουσείου στη βόρεια πτέρυγα του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου, καθώς και ένας από τους πρώτους εισηγητές των ανασκαφών του Πικερμίου το 1853, από όπου έγινε διεθνώς γνωστός και δόθηκε το όνομά του σε ορισμένα παλαιοντολογικά είδη, όπως το «Ithyringotherium Mitsopuli» και ένα γένος παλαιοντολογικών οστράκων, το οποίο ονομάσθηκε προς τιμήν του «Mitzopolines» (Μητσοπολίτες).

Στο πλούσιο επιστημονικό του έργο συγκαταλέγονται πολλά συγγράμματα (πρωτότυπα και μεταφράσεις), μεταξύ των οποίων: Περί του ποιού των ουρανίων σωμάτων και ιδίως του ηλίου (Πρυτανικός Λόγος, 1864) – Περί των σεισμών Αιγίου και Κεφαλληνίας, 1867 – Εμπειρική Ψυχολογία, 1888 – Περί αρχεζώων ή ανιστοζώων (protozoa), 1892 – Ζωολογία – Ακαδημαϊκόν Λεξικόν κ.ά.