Αρχική » Προγράμματα Σπουδών » ΠΑΛΑΙΟ Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών » Δ. Γενική Οικολογία (403 Υ)

ΓΕΝΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ "ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ" (13Β014)
ΣΤΟ Δ' ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

               
Y/E Κωδικός Εξάμηνο Ώρες Θεωρίας Ώρες Άσκησης Δ.Μ. Π.Μ. Υπεύθυνος Διδασκαλίας Τομέας/Τμήμα
Υ 13Α403 Δ' 4 3 5 7 Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής 
Σκοπός Μαθήματος:
 
 

Η απόκτηση γνώσεων σχετικά με: α) τις βασικές αρχές της Οικολογίας, β) τα επίπεδα της βιολογικής ποικιλότητας και τους παράγοντες  που ρυθμίζουν τα πρότυπα διανομής των οργανισμών στα ποικίλα περιβάλλοντα της γης, γ) τις έννοιες της οικοθέσης (niche) και του ενδιαιτήματος (habitat) των ειδών, δ) τη χωροχρονική έννοια της βιοκοινότητας και των μεταβολών της, ε) το οικοσύστημα και τις συνιστώσες του, στ) τους βιογεωχημικούς κύκλους και τις διαταραχές τους που προκαλούν σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα (ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου, κλιματική αλλαγή κ.α.), ζ) τη ροή ενέργειας και την παραγωγικότητα στις μεγαδιαπλάσεις, η) τη βιοποικιλότητα σε επίπεδο χερσαίων και υδατικών οικοσυστημάτων καθώς και ζητήματα διαχείρισής της, θ) την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις κατανομές των οργανισμών.

 
Στόχος Μαθήματος:
 
 

Οι φοιτητές/τριες μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της παρακολούθησης των διαλέξεων του μαθήματος και των εργαστηριακών ασκήσεων που το συνοδεύουν αναμένεται να έχουν αναπτύξει δεξιότητες αντίληψης των βασικών οικολογικών εννοιών αλλά και κλασικών μεθόδων μελέτης της δομής και της λειτουργίας βιοκοινοτήτων.

 
Περιεχόμενο Διδασκαλίας:
 
 

Εισαγωγή: Η Οικολογία και το αντικείμενό της. Παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα - Θεμελιώδεις έννοιες και αρχές της Οικολογίας: Ενδιαίτημα. Οικοθέση. Ανταγωνιστικός αποκλεισμός. Αρχή των εναυσματικών παραγόντων. Αρχή του ολοκοινοτικού περιβάλλοντος.

Η βιολογική ποικιλότητα. Τα επίπεδα της Βιολογικής ποικιλότητας. Σημασία της Βιολογικής ποικιλότητας - Η αντιστοιχία των οργανισμών με το περιβάλλον τους. Αβιοτικοί παράγοντες και οργανισμοί.

Γενικές έννοιες Βιογεωγραφίας.

Η Βιοκοινότητα: Η έννοια της βιοκοινότητας. Σύνθεση της βιοκοινότητας. Οργάνωση της βιοκοινότητας στο χώρο και στο χρόνο. Διαδοχή. Κυριαρχία - Κυρίαρχο είδος. Πολυπλοκότητα και σταθερότητα βιοκοινοτήτων. Διαβαθμίσεις. Ταξιθέτηση και ταξινόμηση βιοκοινοτήτων. Ποικιλότητα βιοκοινοτήτων.

Το Οικοσύστημα: Η βιοτική συνιστώσα. Η αβιοτική συνιστώσα. Μηχανισμοί ανάδρασης - Βιογεωχημικοί κύκλοι. Ανθρώπινη δραστηριότητα και διαταραχές των βιογεωχημικών κύκλων (οξίνιση του χερσαίου περιβάλλοντος, ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου, όξινη βροχή, ευτροφισμός υδάτων…).

Η βιολογική ποικιλότητα της Γης: Ι. Η ποικιλότητα των χερσαίων οικοσυστημάτων της Γης: Χαρακτηριστικά των χερσαίων οικοσυστημάτων. Στρωμάτωση. Αυξητικές μορφές. Βιοτικές μορφές. Χερσαία οικοσυστήματα και εδαφολογικοί τύποι. Χερσαία οικοσυστήματα και κλιματικοί τύποι. Βροχερά δάση. Φυλλοβόλα δάση. Δάση κωνοφόρων. Σαβάνα. Εύκρατα ποολίβαδα. Έρημοι. Τούνδρα. Μεσογειακού τύπου οικοσυστήματα. Παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα στη χέρσο. Διαχείριση και προστασία των χερσαίων οικοσυστημάτων. ΙΙ. Η ποικιλότητα των υδατικών οικοσυστημάτων της Γης: Δομή και λειτουργία των οικοσυστημάτων επιφανειακών υδάτων (Λίμνες, Ρέοντα ύδατα. Υγρότοποι. Εκβολικά συστήματα. Παράκτια οικοσυστήματα) - Δομή και λειτουργία θαλασσίων οικοσυστημάτων. Παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα στα υδατικά οικοσυστήματα. Διαχείριση και προστασία των υδατικών οικοσυστημάτων.

Στοιχεία Μοριακής Οικολογίας

 
Περιεχόμενο Εργαστηριακών Ασκήσεων:
 
 

1. Φαινολογία φυτικών ειδών (πεδίου, διαρκείας 8 εβδομάδων - με μετρήσεις ανά 15νθήμερο). 2. Κατακόρυφη οργάνωση της βλάστησης (στρωμάτωση) και βιοτικές μορφές φυτών (πεδίου). 3. Δομή εδάφους - τύποι οργανικού ορίζοντα (πεδίου). 4. Εκτίμηση της δραστηριότητας των αποικοδομητών. Η αποικοδόμηση στα Μεσογειακά εδάφη (πεδίου, διαρκείας 8 εβδομάδων – με δειγματοληψίες ανά 20 ημέρες). 5. Εκτίμηση παραμέτρων φυτικών βιοκοινοτήτων (πεδίου) 6. Τεχνικές δειγματοληψίας στις φυτικές κοινότητες Ι. Προσδιορισμός του ελάχιστου μεγέθους δειγματοεπιφάνειας (πεδίου). 7. Τεχνικές δειγματοληψίας στις φυτικές κοινότητες ΙΙ. Προσδιορισμός του ελάχιστου αριθμού δειγματοεπιφανειών (πεδίου). 8. Μέθοδοι συλλογής ασπονδύλων του εδάφους (πεδίου). 9. Δομή κοινοτήτων θαλασσίων φυκών (πεδίου). 10. Εκτίμηση ποικιλότητας μυκήτων εδάφους (εργαστηρίου). 11. Ποικιλότητα ορνιθοπανίδας σε παράκτια οικοσυστήματα.

 
Διδάσκοντες:
 
  Α. Παρμακέλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Βιοποικιλότητας και Οικολογίας Πληθυσμών
Ηλεκτρονική Σελίδα Μαθήματος:
 
  http://eclass.uoa.gr/courses/BIOL152/
 
Προτεινόμενα Διδακτικά Συγγράμματα:
 
  Τίτλος: Βασικές Έννοιες Οικολογίας
Συγγραφέας: W. Nentwig, S. Bacher, R. Brandl
Εκδοτικός Οίκος: Εκδόσεις Κλειδάριθμος Ε.Π.Ε.
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2012 - ISBN: 978-960-461-458-5
Κωδικός Δήλωσης Εύδοξος: 12858943
 
  Τίτλος: Οικολογία - Έννοιες Εφαρμογές
Συγγραφέας: Molles Manuel C. Jr
Εκδοτικός Οίκος: Μεταίχμιο Εδοτική Α.Ε.
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2009 - ISBN: 978-960-455-535-2
Κωδικός Δήλωσης Εύδοξος: 24232
 
Σημειώσεις Μαθήματος - Εργαστηρίου:
 
  Τίτλος: Σημειώσεις Γενικής Οικολογίας
Συγγραφέας: Μ. Αριανούτσου - Φαραγγιτάκη, Α. Οικονόμου - Αμίλλη
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2013-2014
Διανομή Σημειώσεων από: Διδάσκοντες
 
  Τίτλος: Εργαστηριακές ασκήσεις Γενικής Οικολογίας
Συγγραφέας: Μ. Αριανούτσου - Φαραγγιτάκη (επιμ. έκδοσης)
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2015
Διανομή Σημειώσεων από: Διδάσκοντες
 
Παρατηρήσεις:
 
 

Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών/τριών γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus) με τελική εξέταση στο σύνολο της ύλης και περιλαμβάνει: Α. Γραπτή Εξέταση με ερωτήσεις σύντομης απάντησης, πολλαπλής επιλογής και κρίσης  στη θεωρία του μαθήματος (60%), Β. Γραπτή Εξέταση με ερωτήσεις σύντομης απάντησης στο εργαστήριο του μαθήματος (20%) και Γ. Υποβολή ομαδικής έκθεσης αναφοράς για κάθε εργαστηριακή άσκηση ή άσκηση πεδίου (20%). Απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός τόσο στη γραπτή εξέταση της θεωρίας όσο και του εργαστηρίου.

Οι ασκήσεις πεδίου πραγματοποιούνται κατά τις προβλεπόμενες στον Οδηγό Σπουδών ημέρες και ώρες, αλλά κατά περίπτωση - και όπου χρειάζεται - το Σάββατο. Για όλες τις ασκήσεις παραδίδεται υποχρεωτικά ομαδική έκθεση σε αποκλειστική προθεσμία που ανακοινώνεται στην η-τάξη. Οι εκθέσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσα από το σύστημα της η-τάξης στην ειδική εφαρμογή "εργασίες" μετά από πρόσκληση του διδάσκοντα

Οι εργαστηριακές ασκήσεις συμμετέχουν με ποσοστό 40% στο συνολικό βαθμό του μαθήματος. Για τον υπολογισμό του βαθμού του μαθήματος απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός στα γραπτά τόσο της θεωρίας όσο και του εργαστηρίου. Ο εργαστηριακός βαθμός προκύπτει από την αξιολόγηση εξ' ίσου, των εκθέσεων των ασκήσεων και των γραπτών εξετάσεων του εργαστηρίου. Το εργαστήριο θεωρείται ολοκληρωμένο μόνο μετά την παράδοση και των σχετικών εκθέσεων των ασκήσεων.