Η εισαγωγή των φοιτητών/τριών στη βιολογία των μικροοργανισμών. Το μάθημα περιλαμβάνει θέματα που αφορούν στην μικροβιακή ποικιλομορφία, τη δομή των μικροβιακών κυττάρων (προκαρυωτικών και ευκαρυωτικών) και του μεταβολισμού τους, την κινητική της αύξησης των μικροοργανισμών, στοιχεία μικροβιακής γενετικής και οικολογίας, και μια εισαγωγή στην ιολογία. Οι εργαστηριακές εισάγουν τον φοιτητή/τρια σε μια ευρεία ποικιλία τεχνικών μικροβιολογίας.

Οι φοιτητές/τριες που παρακολουθούν το μάθημα αποκτούν βασικές γνώσεις στους τομείς: α) της δομής και λειτουργίας του προκαρυωτικού και ευκαρυωτικού κυττάρου, β) της μικροβιακής θρέψης, γ) της μικροβιακής αύξησης και κινητικής, δ) των πρότυπων συστημάτων μικροβιακών καλλιεργειών, ε) του ελέγχου της μικροβιακής αύξησης, στ) των φυσικοχημικών παραγόντων που επηρεάζουν τη μικροβιακή αύξηση, ζ) της συμμετοχής των μικροοργανισμών σους βιογεωχημικούς κύκλους, η) της μικροβιακής ποικιλότητας και θ) της ιολογίας.

Εισαγωγή (10 Ώρες): Μικροοργανισμοί. Μικροβιολογία και Μικροβιολόγοι. Σύντομη ιστορική εξέλιξη της Μικροβιολογίας. Η συμβολή των μικροοργανισμών στον πλανήτη Γη. Στοιχειώδης βιοχημεία του μικροβιακού κυττάρου. Η εξέλιξη των μικροοργανισμών και η θέση τους στον έμβιο κόσμο. Ταξινόμηση των μικροοργανισμών. Μικροβιακό κύτταρο (Προκαρυωτικό και Ευκαρυωτικό). Διαφοροποίηση.

Η βιολογία των Ιών και Πλασμιδίων (8 Ώρες): Γενικά περί ιών και Πλασμιδίων. Πλασμίδια Βακτηρίων και Μυκήτων. Ιοί βακτηρίων: Βακτηριοφάγοι ή Φάγοι. Φυτικοί ιοί. Ζωικοί ιοί. Συσχέτιση ιών και πλασμιδίων και άλλων μετακινούμενων γενετικών στοιχείων - Ογκογόνοι ιοί. Ταξινόμηση των ιών. Ιοειδή.

Μικροβιακή θρέψη: Στοιχεία βιοχημείας και μεταβολισμού των μικροοργανισμών (6 Ώρες): Περί θρεπτικών απαιτήσεων των μικροοργανισμών. Κατηγορίες μικροοργανισμών ανάλογα με τον τρόπο θρέψης τους. Μικροβιολογικά θρεπτικά υποστρώματα.

Η μικροβιακή αύξηση και η κινητική της (8 Ώρες): Εισαγωγή, Μικροβιακή αύξηση σε κλειστό περιβάλλον, Μικροβιακή αύξηση σε ανοικτό περιβάλλον - Συνεχής καλλιέργεια.

Μικροβιακή καλλιέργεια (4 Ώρες): Εξειδικευμένες μικροβιακές τεχνικές για την καλλιέργεια των μικροοργανισμών στο εργαστήριο. Εκτίμηση του μικροβιακού πληθυσμού.

Έλεγχος της Μικροβιακής αύξησης - Επίδραση φυσικοχημικών παραγόντων στη μικροβιακή αύξηση (6 Ώρες): Η έννοια του μικροβιακού ελέγχου. Γενική εκτίμηση περί συνθηκών περιβάλλοντος των μικροοργανισμών. Η επίδραση της θερμοκρασίας στην μικροβιακή αύξηση. Η επίδραση της οξύτητας και αλκαλικότητας στη μικροβιακή αύξηση (pH). Υδατοπεριεκτικότητα περιβάλλοντος.

Μικροοργανισμοί και περιβάλλον - Βιογεωχημικοί κύκλοι στοιχείων (6 Ώρες): Συμβιωτικές σχέσεις μικροοργανισμών. Ριζόσφαιρα. Μυκόρριζα. Δέσμευση αζώτου. Παθογόνοι μικροοργανισμοί. Κύκλοι του άνθρακα, υδρογόνου και οξυγόνου. Κύκλοι αζώτου, θείου, φωσφόρου, σιδήρου και άλλων στοιχείων.

Βιοποικιλότητα των μικροοργανισμών (4 Ώρες): Βακτήρια, Αρχαία και Ευκαρυωτικοί οργανισμοί: Μικροβιακή ταξινόμηση και φυλογένεση. Προκαρυωτικοί οργανισμοί. Ευκαρυωτικοί οργανισμοί.

1. Μικροβιολογικά θρεπτικά υποστρώματα - Ασηπτικές μέθοδοι εργασίας - Αποστείρωση. 2. Εμβόλιο - Μέθοδοι εμβολιασμού. 3. Απομόνωση μικροοργανισμού σε καθαρή καλλιέργεια. 4. Εκτίμηση των παραμέτρων μέτρησης του μικροβιακού πληθυσμού. 5. Εκτίμηση μικροβιακής αύξησης σε κλειστό σύστημα καλλιέργειας (batch culture). 6. Επίδραση της θερμοκρασίας και του pH στη μικροβιακή αύξηση. 7. Ελεγχος της μικροβιακής αύξησης - Αντιμικροβιακοί παράγοντες. 8. Προσδιορισμός της μεταβολικής δραστηριότητας του εδαφικού μικροβιακού πληθυσμού - Ειδική ενεργότητα φωσφατάσης. 9. Μικροβιολογία εδάφους - Κύκλος Αζώτου. 10. Μικροβιολογία τροφίμων: ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχος του γάλακτος. 11. Ταυτοποίηση βακτηρίων - ζυμών. 12. Ταυτοποίηση Νηματοειδών μυκήτων.

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα προκειμένου ο/η φοιτητής/τρια να επιλέξει και να παρακολουθήσει το μάθημα. Ωστόσο, για την καλύτερη παρακολούθηση και κατανόηση του μαθήματος απαιτούνται καλές γνώσεις των φοιτητών σε βασικά μαθήματα του Τμήματος που σχετίζονται με το αντικείμενο της Γενικής Μικροβιολογίας, όπως Βιοχημεία και Μοριακή Βιολογία.

Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών/τριών γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus), με τελική εξέταση στο σύνολο της ύλης η οποία περιλαμβάνει: Α.  Γραπτή εξέταση του εργαστηρίου με: α) Ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης για την αξιολόγηση της κριτικής σκέψης των φοιτητών στις μεθοδολογίες και πρακτικές που ασκήθηκαν, β) Προβλήματα για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων τους στην ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών και γ) Ασκήσεις για την αξιολόγηση των ικανοτήτων τους στην    επαγωγική σκέψη και την εφαρμογή των γνώσεων που αποκτήθηκαν για την επίλυση ερευνητικών προβλημάτων. Β. Γραπτή εξέταση του μαθήματος με ερωτήσεις διαβαθμισμένης δυσκολίας που περιλαμβάνει: α) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, β) Ερωτήσεις σύντομης θεωρητικής ανάπτυξης και γ) Προβλήματα ή/και ασκήσεις βασισμένα στις θεωρητικές γνώσεις που αναπτύχθηκαν στις παραδόσεις. Γ. Προαιρετικές Ατομικές Εργασίες για την αξιολόγηση των ικανοτήτων αναζήτησης, επεξεργασίας και παρουσίασης επιστημονικών δεδομένων. Ο συνολικός βαθμός προκύπτει ως άθροισμα των δύο ή τριών παραπάνω επιμέρους αξιολογήσεων.

Οι εργαστηριακές ασκήσεις βαθμολογούνται ανεξάρτητα από το μάθημα, συμμετέχουν κατά το 1/3 στον τελικό βαθμό και εξετάζονται ταυτόχρονα με το μάθημα αλλά με ξεχωριστές ερωτήσεις. Απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός και στο μάθημα και στις ασκήσεις.