Αρχική » Προγράμματα Σπουδών » ΠΑΛΑΙΟ Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών » Ε. Οικολογία Πληθυσμών (501 Υ)

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ

ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ "ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ" (13Β014)
ΣΤΟ Δ' ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

               
Y/E Κωδικός Εξάμηνο Ώρες Θεωρίας Ώρες Άσκησης Δ.Μ. Π.Μ. Υπεύθυνος Διδασκαλίας Τομέας/Τμήμα
Υ 13Α501 Ε' 4 3 5 7 Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής
Σκοπός Μαθήματος:
 
 

Η απόκτηση γνώσεων σχετικά με: α) την έννοια του βιολογικού πληθυσμού, τους παράγοντες που καθορίζουν το μέγεθος, την κατανομή και την εξάπλωσή του στο χώρο και στο χρόνο, β) τα πρότυπα αύξησης των πληθυσμών και τα μαθηματικά μοντέλα που τα περιγράφουν, γ) τις αλληλεπιδράσεις των πληθυσμών στο φυσικό περιβάλλον, δ) την εξέλιξη των πληθυσμών, ε) τις απειλές που υφίστανται οι πληθυσμοί στο φυσικό περιβάλλον και τις σύγχρονες μεθόδους παρακολούθησης αλλά και αποκατάστασης του μεγέθους ενός πληθυσμού που απειλείται, στ) τις βιολογικές εισβολές και ζ) την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στους πληθυσμούς.

 
Στόχος Μαθήματος:
 
 

Οι φοιτητές/τριες μετά την επιτυχή ολοκλήρωση  της παρακολούθησης των διαλέξεων του μαθήματος και των εργαστηριακών ασκήσεων που το συνοδεύουν αναμένεται να έχουν αναπτύξει δεξιότητες αντίληψης των βασικών εννοιών για τους πληθυσμούς, να έχουν εξοικειωθεί με τις μεθόδους μελέτης των πληθυσμών στο πεδίο και στο εργαστήριο, και διατύπωσης προτάσεων για την προστασία και διατήρηση των απειλουμένων πληθυσμών.

 
Περιεχόμενο Διδασκαλίας:
 
 

Οργάνωση των πληθυσμών: Οι ιδιότητες του πληθυσμού. Χωροδιάταξη. Συνάφεια. Ποικιλότητα. Κοινωνική οργάνωση. Διασπορά.

Δομή των πληθυσμών: Μέγεθος πληθυσμού - πυκνότητα.

Αύξηση των πληθυσμών: Βιοτικό δυναμικό. Ενδογενής ρυθμός αύξησης. Δημογραφία. Πίνακες ζωής. Κατανομή ηλικιών. Μοντέλα αύξησης.

Αλληλεπιδράσεις πληθυσμών: Ανταγωνισμός. Θήρευση. Σχέσεις αμοιβαιότητας. Μαθηματικές προσεγγίσεις.

Ρύθμιση πληθυσμών: Ταλαντώσεις του μεγέθους του πληθυσμού. Παράγοντες ρύθμισης του μεγέθους του πληθυσμού. Πυκνοεξαρτώμενη και πυκνοανεξάρτητη ρύθμιση. Αυτορρύθμιση πληθυσμού. Δημογραφικές στρατηγικές r & K.

Εξέλιξη των πληθυσμών: Εξελικτικές διαδικασίες και προσαρμογές των πληθυσμών. Ποικιλότητα και σταθερότητα των πληθυσμών. Μικροί πληθυσμοί. Γενετική βάση των μικρών πληθυσμών.

Μέθοδοι μελέτης των πληθυσμών: Εφαρμοσμένη πληθυσμιακή βιολογία. Παρακολούθηση πληθυσμών. Ανάλυση βιωσιμότητας. Eγκαθίδρυση νέων πληθυσμών – μεταπληθυσμοί.

Διατήρηση πληθυσμών: Κατηγορίες Διατήρησης πληθυσμών (IUCN)

Ανθρώπινοι πληθυσμοί: Δομή των ανθρώπινων πληθυσμών. Αύξηση των ανθρώπινων πληθυσμών. Αλληλεπιδράσεις των ανθρώπινων πληθυσμών με το περιβάλλον.

 
Περιεχόμενο Εργαστηριακών Ασκήσεων:
 
 

1. Χωροδιάταξη φυτικών πληθυσμών (πεδίου). 2. Ενδοειδικός ανταγωνισμός δενδρωδών  ειδών (πεδίου). 3. Διαειδικός ανταγωνισμός ασπονδύλων (πεδίου). 4. Οργάνωση βιοκοινοτήτων εδαφικών ασπόνδυλων Ι. συχνότητα, αφθονία, χωρική κατανομή (πεδίου). 5. Οργάνωση βιοκοινοτήτων εδαφικών ασπονδύλων ΙΙ. ποικιλότητα, δείκτης ομοιότητας (πεδίου). 6. Βιοτικές αλληλεπιδράσεις μυκήτων (εργαστηρίου). 7. Δημογραφική ανάλυση ανθρώπινων πληθυσμών (εργαστηρίου). 8. Θήρευση – φυσική επιλογή (εργαστηρίου).

Οι ασκήσεις πεδίου πραγματοποιούνται κατά τις προβλεπόμενες στον οδηγό σπουδών ημέρες και ώρες, αλλά κατά περίπτωση - και όπου χρειάζεται - το Σάββατο. Για όλες τις ασκήσεις παραδίδεται υποχρεωτικά έκθεση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της η-τάξης αποκλειστικά εντός συγκεκριμένης περιόδου από τη διεξαγωγή τους.
 
Διδάσκοντες Θεωρία & Εργαστηριακές Ασκήσεις:
 
  Α. Παρμακέλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Βιοποικιλότητας και Οικολογίας Πληθυσμών
 
Ηλεκτρονική Σελίδα Μαθήματος:
 
  https://eclass.uoa.gr/courses/BIOL111/
 
Προτεινόμενα Διδακτικά Συγγράμματα:
 
  Τίτλος: Βιολογία της διατήρησης - Μια εισαγωγή
Συγγραφέας: R. Primack, Μ. Αριανούτσου, Π. Δημητρακόπουλος (Συλλογικό Έργο)
Εκδοτικός Οίκος: University Studio Press
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017 - ISBN: 978-960-12-2331-5
Κωδικός Δήλωσης Εύδοξος: 68369295
 
Σημειώσεις Μαθήματος - Εργαστηρίου:
 
  Τίτλος: Οικολογία Πληθυσμών (Βιβλίο - Σημειώσεις)
Συγγραφέας: Μ. Αριανούτσου, Α. Παρμακέλης
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από: Διδάσκοντες
 
Παρατηρήσεις:
 
 

Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών/τριών γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus), με τελική εξέταση στο σύνολο της ύλης και περιλαμβάνει: α) Γραπτή Εξέταση με ερωτήσεις σύντομης απάντησης, πολλαπλής επιλογής και κρίσης  στη θεωρία του μαθήματος (60%), β) Γραπτή Εξέταση με ερωτήσεις σύντομης απάντησης στο εργαστήριο του μαθήματος (20%), γ) Υποβολή ομαδικής έκθεσης αναφοράς για κάθε εργαστηριακή άσκηση ή άσκηση πεδίου (20%) και δ) Προαιρετική συμμετοχή σε ομαδικό σεμινάριο (0,5-1 μονάδα προσαύξηση επί του συνολικού τους βαθμού). Απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός τόσο στη γραπτή εξέταση της θεωρίας όσο και του εργαστηρίου.