Αρχική » Προγράμματα Σπουδών » ΠΑΛΑΙΟ Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών » Γ. Ζωολογία ΙΙ (203 Υ)

ΖΩΟΛΟΓΙΑ ΙΙ

ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ "ΖΩΟΛΟΓΙΑ" (13Β002)
ΣΤΟ Α' ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

               
Y/E Κωδικός Εξάμηνο Ώρες Θεωρίας Ώρες Άσκησης Δ.Μ. Π.Μ. Υπεύθυνος Διδασκαλίας Τομέας/Τμήμα
Υ 13Α203 Γ' 4 3 5 7 Τομέας Ζωολογίας - Θαλάσσιας Βιολογίας 
Σκοπός Μαθήματος:
 
 

Η σύνδεση με όσα διδάχθηκαν οι φοιτητές/τριες στο μάθημα Ζωολογία Ι, όπου ή έμφαση εντοπίζεται στα ασπάνδυλα Φύλα. Πιο συγκεκριμένα στο πλαίσιο του μαθήματος, η διδασκαλία εστιάζει στις ομάδες των Χορδωτών και των Σπονδυλοζώων. Επιπλέον οι διαλέξεις εμβαθύνουν σε ζητήματα της λειτουργίας των ζώων, της οικολογίας και της συμπεριφοράς τους. Πιο ειδικά αναλύονται οι ακόλουθες ενότητες: α) Χορδωτά: Στην ενότητα αυτή εξετάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά των Χορδωτών ενώ γίνονται διεξοδικές αναφορές στην εξέλιξη και την καταγωγή της ομάδας. Αναλύονται τα υποφύλα των Ουροχορδωτών (με έμφαση στα ασκίδια) και των Κεφαλοχορδωτών (με εκτενή περιγραφή του αμφίοξου). Τέλος παρουσιάζονται τα κρανιωτά και γίνεται ανασκόπηση των ιδιαίτερων προσαρμογών που συνόδευσαν την δημιουργία της ομάδας καθώς και των πρώτων μορφών των προγονικών σπονδυλοζώων. β) Σπονδυλόζωα: Παρουσιάζεται η ποικιλομορφία των πέντε ομοταξιών των σπονδυλοζώων (Ιχθύες, Αμφίβια, Ερπετά, Πτηνά και Θηλαστικά) βάσει των μορφολογικών τους χαρακτηριστικών αλλά και των διακριτών φυσιολογικών και συμπεριφορικών διαφοροποιήσεων που εμφανίζει η κάθε μια. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη καταγωγή και την εξέλιξη των ομάδων καθώς και στις φυλογενετικές τους σχέσεις. Σε ομάδες όπως τα Πτηνά και τα Θηλαστικά εξετάζεται επίσης η κοινωνική οργάνωση και η μετακίνηση, γ) Λειτουργία των ζώων: Σε αυτή τη θέση δίνεται μια πρώτη περιγραφή των βασικών λειτουργικών συστημάτων των ζώων και των προσαρμογών που επιτρέπουν την επιβίωση. Αναλύονται η στήριξη και η κίνηση, η ομοιόσταση ως προς την θερμοκρασία και την ωσμωτική ρύθμιση, η αναπνοή και το ισοζύγιο νερού, η πέψη και η θρέψη και ο νευρικός και χημικός συντονισμός. Τέλος αναπτύσσονται βασικά στοιχεία της συμπεριφοράς και της κατανομής των ζώων ενώ παρουσιάζονται συνοπτικά οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής πανίδας.

 
Στόχος Μαθήματος:
 
 

1. Κατανόηση των διεργασιών, των σχέσεων, της δομής και της λειτουργίας των ζωικών οργανισμών.

2. Παρουσίαση και διευκρίνηση βασικών βιολογικών αρχών μέσω της μελέτης εξειδικευμένων ζωικών λειτουργιών.

3. Κατάρτιση των φοιτητών/τριών σε επιστημονικά πεδία απαραίτητα για την κατανόηση πλέον εξειδικευμένων πτυχών της Βιολογίας.

4. Επέκταση της κριτικής αντίληψης των φοιτητών/τριών και εξέλιξη των επιστημονικών τους ικανοτήτων και δεξιοτήτων.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες αναμένεται: α) να αποκτήσουν διεξοδικές γνώσεις για τις Ομοταξίες των Σπονδυλοζώων, β) να μάθουν τις πλέον σύγχρονες τάσεις στην ταξινομική και τη συστηματική των συγκεκριμένων ομάδων καθώς και τις τελευταίες εξελίξεις ως προς τις φυλογεντικές σχέσεις των Σπονδυλοζώων και γ) να έρθουν για πρώτη φορά σε επαφή με τον τρόπο λειτουργίας των ζώων και να γνωρίσουν τα βασικά τους συστήματα.

Μέσα από τις εργαστηριακές ασκήσεις αναμένεται: α) να μάθουν πως να εκτελούν ανατομία, την θέση των βασικών συστημάτων μέσα στο σώμα του ζώου όπως και την σύνδεσή τους, β) να εξοικειωθούν με τη μικροσκοπία και τις τομές σε μικροσκόπιο, τη διατήρηση και μονιμοποίηση παρασκευασμάτων και τη σημασία της ανατομίας και της μορφολογίας για την κατανόηση της ζωής. και γ) να διδαχθούν τη χρήση και τη λειτουργία των διαδικτυακών βάσεων ηλεκτρονικών δεδομένων στη μελέτη των ζωικών οργανισμών και στην συνθετική προσέγγιση της Ζωολογίας.

 
Περιεχόμενο Διδασκαλίας:
 
 

Το φύλο των Χορδωτών (3 ώρες): Εξωτερική και εσωτερική μορφολογία, αναπαραγωγή, ανάπτυξη, ειδικές προσαρμογές και Συστηματική των Χορδωτών.  Γενικά περί Χορδωτών, Ουροχορδωτά, Κεφαλοχορδωτά.

Γενικά στοιχεία, εξελικτικές σχέσεις, ιδιαιτερότητες στη μορφολογία, οικοφυσιολογία και συμπεριφορά στις ακόλουθες ομάδες: Ιχθύες (6 ώρες), Αμφίβια (3 ώρες), Ερπετά (3 ώρες), Πτηνά (4 ώρες), Θηλαστικά (4 ώρες)

Λειτουργίες των ζώων:  Στήριξη – Κίνηση (2 ώρες), Ανοσία (4 ώρες), Εσωτερικά υγρά, Αναπνοή (4 ώρες), Ομοιόσταση (4 ώρες), Νευρικός συντονισμός (2 ώρες), Χημικός συντονισμός (2 ώρες), Πέψη – Διατροφή (4 ώρες)

Συμπεριφορά ζώων (2 ώρες): Βασικές αρχές ως προς τις συμπεριφορικές αποκρίσεις των ζώων.

Βιόσφαιρα και κατανομή ζώων, Οικολογία των ζώων (4 ώρες): Βασικές αρχές ως προς τις αλληλεπιδράσεις των ζώων καθώς και την εξάπλωση των διαφόρων ζωικών ομάδων.

Πανίδα της Ελλάδος (2 ώρες): Εισαγωγή στα ζώα της Ελλάδας με έμφαση στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πανίδας και τα ενδηνικά είδη.

 
Περιεχόμενο Εργαστηριακών Ασκήσεων:
 
 

1. Χαιτόγναθα, Ουροχορδωτά & Κεφαλοχορδωτά (ανατομή) 2. Οστεϊχθύες (ανατομή) 3. Ιχθύες (Συστηματική) 4. Αμφίβια (ανατομή) 5. Αμφίβια - Ερπετά: Συστηματική 6. Πτηνά (ανατομή) 7. Θηλαστικά (ανατομή) 8. Πτηνά - Θηλαστικά: Συστηματική 9. Δομή αισθητηρίων οργάνων.

Σε κάθε εργαστήριο δίνονται στοιχεία Συστηματικής, χαρακτηριστικά εξωτερικής και εσωτερικής μορφολογίας (συστήματα: πεπτικό, κυκλοφορικό, γενετικό, κ.λπ.), στοιχεία του βιολογικού κύκλου, στοιχεία Οικολογίας και στοιχεία αναγνώρισης (Κλείδες). Επίσης παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι αντιπρόσωποι της κάθε ομάδας.

 
Διδάσκοντες:
 
  Π. Παφίλης, Καθηγητής Ζωικής Ποικιλότητας (Συντονιστής Μαθήματος) - Π. Μεγαλοφώνου, Καθηγήτρια Ιχθυολογίας - Σκ. Ντέντος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ζωολογίας - Δρ. Χ.-Α. Αδαμοπούλου (ΕΔΙΠ) - Δρ. Ι. Αναστασίου (ΕΔΙΠ) - Δρ. Β. Κρικώνη (ΕΔΙΠ)
 
Ηλεκτρονική Σελίδα Μαθήματος:
 
  https://eclass.uoa.gr/courses/BIOL114/
 
Προτεινόμενα Διδακτικά Συγγράμματα:
 
  Τίτλος: Ζωολογία: Ολοκληρωμένες Αρχές - Τόμος Β'
Συγγραφέας: Hickman, Roberts, Keen, Larson, L’Anson, Eisenhour
Εκδοτικός Οίκος: Εκδόσεις Utopia E.Π.E.
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2010 - ISBN: 978-960-99280-3-8
Κωδικός Δήλωσης Εύδοξος: 3116
 
Σημειώσεις Μαθήματος - Εργαστηρίου:
 
  Τίτλος: Ζωολογία ΙΙ: Εργαστηριακός Οδηγός Ασκήσεων
Συγγραφέας: Γ. Βερροιόπουλος, Κ. Γιαννόπουλος, Ρ. Μ. Τζαννετάτου - Πολυμένη, Π. Μεγαλοφώνου, Β. Κρικώνη - Κυρίτση
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2009
Διανομή Σημειώσεων από: Διδάσκοντες
 
Παρατηρήσεις:
 
 

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα προκειμένου ο/η φοιτητής/τρια να επιλέξει και να παρακολουθήσει το μάθημα. Ωστόσο, για την καλύτερη παρακολούθηση και κατανόηση του μαθήματος κρίνεται απαραίτητη η παρακολούθηση του μαθήματος Ζωολογία Ι όπου παρουσιάζονται οι βασικές αρχές της Επιστήμης της Ζωολογίας και γίνεται η εισαγωγή στην ζωολογία των ασπονδύλων ζωικών ομάδων.

Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών/τριών γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus), με τελική εξέταση στο σύνολο της ύλης η οποία περιλαμβάνει: Α.  Γραπτή εξέταση της θεωρίας του μαθήματος με ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης για την αξιολόγηση της κριτικής σκέψης των φοιτητών/τριών στα όσα διδάχθηκαν, Β. Γραπτή εξέταση του εργαστηρίου που περιλαμβάνει ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης για την συστηματική των ζωικών ομάδων στις οποίες ασκήθηκαν, κατάταταξη μακροσκοπικών και μικροσκοπικών παρασκευασμάτων και αναγνώριση διαφανειών και Γ. Προαιρετικές Ατομικές Εργασίες για την αξιολόγηση των ικανοτήτων αναζήτησης, επεξεργασίας και παρουσίασης επιστημονικών δεδομένων. Ο συνολικός βαθμός προκύπτει ως άθροισμα των δύο ή τριών παραπάνω επιμέρους αξιολογήσεων.

Οι εργαστηριακές ασκήσεις συμμετέχουν κατά 40% στον τελικό βαθμό του μαθήματος. Ο βαθμός του εργαστηρίου προκύπτει από ξεχωριστές πρακτικές εξετάσεις. Απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός και στις πρακτικές εξετάσεις.