Σκοπός του μαθήματος είναι η παροχή της σύγχρονης γνώσης που αφορά στη δομή, στην οργάνωση και στη λειτουργία του φυτικού κυττάρου. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής αναμένεται να: α) γνωρίζει και να αναγνωρίζει τους βασικούς κυτταρικούς μηχανισμούς που επιτρέπουν την αλληλεπίδραση των φυτικών οργανισμών με αβιοτικούς ή βιοτικούς παράγοντες, β) κατανοεί τη συσχέτιση μεταξύ δομής και λειτουργίας των φυτικών οργανισμών.

Γνώσεις: Με το πέρας της διδασκαλίας του μαθήματος, θα πρέπει ο φοιτητής να έχει αποκτήσει γνώσεις που να αφορούν: α) στα βασικά χαρακτηριστικά του τυπικού φυτικού κυττάρου, καθώς και τους κυτταρικούς μηχανισμούς που επιτρέπουν την αλληλεπίδραση των φυτικών οργανισμών με αβιοτικούς ή βιοτικούς παράγοντες, β) στην οντογένεση και σύσταση του κυτταρικού τοιχώματος και των κυτταρικών μεμβρανών, γ) στην υπομικροσκοπική δομή, οργάνωση, προέλευση και λειτουργία του ενδομεμβρανικού συστήματος και των επιμέρους οργανιδίων του, δ) στην κατανομή, δομή, χημική σύσταση, μοριακή συγκρότηση, την οργάνωση και τις λειτουργίες του κυτταροσκελετού, ε) στην οργάνωση, τη δομή και τη λειτουργία των πλαστιδίων, στ) στην οργάνωση, τη δομή και τη λειτουργία του χυμοτοπίου, ζ) στις μεθόδους μελέτης της δομής και λειτουργίας του φυτικού κυττάρου, η) στην πολική αύξηση και στην καθιέρωση πολικότητας που διέπουν την ανάπτυξη του φυτικού κύτταρου, ζ) στους ιδιαίτερους φυτικούς κυτταρικούς τύπους, που απαντούμε στο φυτικό βασίλειο.

Δεξιότητες: α) χειρισμού ηλεκτρονικού μικροσκοπίου διέλευσης, β) προετοιμασίας υλικού για μελέτη σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο διέλευσης, γ) προετοιμασίας υλικού για παρατήρηση σε μικροσκόπιο φθορισμού, δ) εύρεσης επίκαιρης βιβλιογραφίας σε θέματα Βιολογίας Φυτικού Κύτταρου, ε) στην προετοιμασία προφορικής και γραπτής παρουσίασης επιστημονικών πληροφοριών.

Ικανότητες: α) μελέτης του φυτικού κύτταρου, β) κριτικής αξιολόγησης δημοσιευμένης πληροφορίας σε θέματα Βιολογίας Φυτικού Κύτταρου, γ) στην προφορική και γραπτή παρουσίαση επιστημονικών πληροφοριών αναφορικά με επίκαιρα θέματα Βιολογίας Φυτικού Κύτταρου.

Εισαγωγή: Το τυπικό φυτικό κύτταρο. Μέθοδοι μελέτης της δομής και λειτουργίας του φυτικού κυττάρου (2 ώρες)

Φυτικό κύτταρο: Βασικά χαρακτηριστικά. Εξέλιξη, αποκλίσεις κατά την εξέλιξη (2 ώρες).

Κυτταροσκελετός: Διαφορές φυτικού με το ζωικό κυτταροσκελετό. Κατανομή, δομή, χημική σύσταση, μοριακή συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργίες. Φυτικές ΜΑP πρωτεΐνες (3 ώρες).

Κυτταρική διαίρεση: Διαφορές με ζωική κυτταρική διαίρεση. Δημιουργία διπλοειδών και απλοειδών φυτικών κύτταρων. Παράγοντες ρύθμισης. Μηχανισμοί διπλασιασμού-διαχωρισμού του γενετικού υλικού. Προκαθορισμός του επιπέδου κυτταροδιαίρεσης. Δράση αντιμιτωτικών δηλητήριων. (3 ώρες).

Κυτταρικό τοίχωμα και πλασματική μεμβράνη: α) Αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, προέλευση, βιοσύνθεση, φυσικές και χημικές ιδιότητες του κυτταρικού τοιχώματος, μεταβολές του τοιχώματος κατά την αύξηση και τη διαφοροποίηση β) Κυτταρικές μεμβράνες, αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, προέλευση γ) Εξειδικευμένα σύμπλοκα τοιχώματος – πλασματικής μεμβράνης, πλασμοδέσμες-βοθρία (6 ώρες).

Ενδομεμβρανικό σύστημα: Ρόλος στη σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος και ιδιαίτερων μεταβολιτών του φυτικού κυττάρου. Αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, οργάνωση, προέλευση και λειτουργία. (3 ώρες).

Χυμοτοπιακό σύστημα: α) Αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, οργάνωση, προέλευση και λειτουργία. β) Λυτικό χυμοτόπιο - Αποταμιευτικό χυμοτόπιο. γ) Ο ρόλος του χυμοτοπίου στην επιβίωση του κύτταρου (6 ώρες).

Πλαστίδια: α) Αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, οργάνωση, προέλευση, λειτουργία όλων των κατηγοριών πλαστιδίων β) Αυτονομία, διπλασιασμός, προέλευση πλαστιδίων γ) Αλληλομετατρόπη πλαστιδίων (6 ώρες).

Μιτοχόνδρια: Ιδιαιτερότητες φυτικών μιτοχονδρίων. Αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, οργάνωση, προέλευση και λειτουργία, αυτονομία, διπλασιασμός (1 ώρα).

Μικροσωμάτια: Υπεροξειδιοσώματα πράσινων φύλλων, γλυοξυσώματα. Αρχιτεκτονική, υπομικροσκοπική δομή, οργάνωση, προέλευση και λειτουργία (2 ώρες).

Μεταγωγή σήματος στο φυτικό κύτταρο: Πολική αύξηση, καθιέρωση πολικότητας (2 ώρες).

Ιδιαίτεροι κυτταρικοί φυτικοί τύποι. Ηθμοσωλήνες, γυρεοσωλήνες, επιδερμικά κύτταρα, εκκριτικοί σχηματισμοί, ριζικά τριχίδια (3 ώρες).

1. Ηλεκτρονική μικροσκοπία και μικροσκοπία του φθορισμού στη μελέτη των φυτικών οργανισμών (2 ώρες). 2. Μελέτη μεριστωματικού φυτικού κύτταρου με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο (2 ώρες). 3. Μελέτη διαφοροποιημένου φυτικού κύτταρου με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο (2 ώρες). 4. Οργάνωση μικροσωληνίσκων σε μεριστωματικά και διαιρούμενα κύτταρα (2 ωρες). 5. Κυτταροπλασματική ροή. (2 ωρες). 6. Εκβλάστηση γυρεόκοκκου και καθιέρωση πολικότητας (2 ώρες).

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα προκειμένου ο/η φοιτητής/τρια να παρακολουθήσει το μάθημα. 

Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών/τριών γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική για τους φοιτητές Erasmus), με τελική εξέταση στο σύνολο της ύλης η οποία περιλαμβάνει γραπτή εξέταση με ερωτήσεις εκτεταμένης - σύντομης σπάντησης, σνοικτού και κλειστού τύπου.

Οι εργαστηριακές ασκήσεις συμμετέχουν κατά 30% στον τελικό βαθμό του μαθήματος. Ο βαθμός του εργαστηρίου προκύπτει από ξεχωριστές πρακτικές εξετάσεις. Απαιτείται προβιβάσιμος βαθμός και στις πρακτικές εξετάσεις.