Αρχική » Προγράμματα Σπουδών » ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟ Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών » Ε. Παλαιοντολογία (025 Ε)

ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

               
Y/E Κωδικός Εξάμηνο Ώρες Θεωρίας Ώρες Άσκησης Δ.Μ. Π.Μ. Υπεύθυνος Διδασκαλίας Τομέας/Τμήμα
Υ 13Β025 Ε' 3 3 4 5,5 ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
Σκοπός Μαθήματος:
 
 

Η εισαγωγή των φοιτητών/τριών στις βασικές αρχές, μεθόδους και εφαρμογές της Παλαιοντολογίας: αναγνώριση και συστηματική ταξινόμηση των βασικότερων ομάδων απολιθωμάτων (ασπονδύλων, σπονδυλωτών και φυτικών οργανισμών), προσδιορισμός ηλικίας και περιβάλλοντος απόθεσης, εξέταση της σημασίας τους ως παλαιοοικολογικών δεικτών για την ερμηνεία του παλαιοπεριβάλλοντος, καθώς και της σημασίας τους για τη διερεύνηση εξελικτικών φαινομένων με έμφαση σε θέματα που αφορούν τον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδας και σε σημαντικά εξελικτικά συμβάντα (π.χ. μαζικές εξαφανίσεις).

 
Στόχος Μαθήματος:
 
 

Η κατάρτιση επιστημόνων ικανών να μελετούν τις συνθήκες εκείνες που επιτρέπουν την εμφάνιση της ζωής, τους νόμους που διέπουν την ύπαρξή της και τις παραμέτρους που προσδιορίζουν τις λειτουργίες της. Τελικός στόχος είναι η σύνδεση της εξέλιξης της ζωής με την εξέλιξη της ίδιας της γης.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες: α) θα έχουν κατανοήσει τις βασικές αρχές της Παλαιοντολογίας και ειδικότερα αρχές που αφορούν τα αντικείμενα της Παλαιοντολογίας, τις μεθόδους παλαιοντολογικής ανάλυσης, τις κατηγορίες των απολιθωμάτων, τους τύπους των απολιθωμάτων, τους τρόπους απολίθωσης, την ονοματολογία των απολιθωμάτων, τη χρονολόγηση των στρωμάτων της Γης με βάση τα απολιθώματα και την στρωματογραφική κλίμακα, τα πρώτα απολιθώματα και την εξέλιξη της ζωής κατά τη διάρκεια του γεωλογικού χρόνου, β) θα έχουν αναπτύξει την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων που σχετίζονται με τα ανωτέρω και γ) θα έχουν αποκτήσει την ικανότητα: ii) κατανόησης της σχέσης ατμόσφαιρας-υδρόσφαιρας-βιόσφαιρας-λιθόσφαιρας στο παγκόσμιο οικοσύστημα και την επίδραση γήινων και εξωγήινων φαινομένων στην εξέλιξη των οργανισμών, ii) ανάπτυξης και εφαρμογής των βασικών αρχών αναγνώρισης, περιγραφής και ταξινόμησης των κύριων ομάδων απολιθωμάτων (ασπονδύλων, σπονδυλωτών, φυτών)  με βάση στοιχεία μορφολογίας, iii) κατανόησης και ερμηνείας εξελικτικών και γεωλογικών φαινομένων μέσω των απολιθωμάτων, iv) του τρόπου αξιοποίησης των απολιθωμάτων ως εργαλεία  ερμηνείας και αναγνώρισης γεωλογικών φάσεων, ως δεικτών περιβάλλοντος και κλίματος του παρελθόντος, v) υπολογισμού της σχετικής ηλικίας των στρωμάτων της Γης μέσω καθοδηγητικών απολιθωμάτων ή απολιθωματοφόρων συναθροίσεων και vi) να συλλέγουν, συνδυάζουν και τέλος να συνθέτουν δεδομένα από βιβλιογραφικές πηγές, με έμφαση σε θέματα που αφορούν στον ελλαδικό χώρο.

 
Περιεχόμενο Διδασκαλίας:
 
 

Αντικείμενο έρευνας και μέθοδοι μελέτης της Παλαιοντολογίας. Απολίθωμα, τύποι απολιθωμάτων και τρόποι απολίθωσης, φάσεις - Συστηματική ταξινόμηση, κανόνες ονοματολογίας απολιθωμάτων. Βασικές αρχές εξέλιξης, παλαιοοικολογίας και ταφονομίας - Απολιθώματα και γεωλογικός χρόνος, στρωματογραφική κλίμακα, χρονολόγηση. Πρώτες ενδείξεις ζωής, εξέλιξη των οργανισμών στο γεωλογικό χρόνο, μαζικές εξαφανίσεις - Εφαρμογές της Παλαιοντολογίας: Συμβολή στη στρωματογραφία, παλαιογεωγραφία, χαρτογράφηση, παλαιοπεριβάλλον, κλιματικές μεταβολές, μουσειακή ανάδειξη παλαιοντολογικών ευρημάτων - Εισαγωγή στην Παλαιοντολογία Ασπονδύλων, Σπονδυλωτών και Φυτών με έμφαση στον ελληνικό χώρο - Αρχές συντήρησης παλαιοντολογικού υλικού, παλαιοντολογι­κές ανασκαφές. Μουσειακή αξιοποίηση και ανάδειξη παλαιον­τολογικού πλούτου, βάσεις δεδομένων και παλαιοντολογικές συλλογές.

 
Περιεχόμενο Εργαστηριακών Ασκήσεων:
 
 

ΜΕΡΟΣ Α: Αναγνώριση κατηγοριών απολιθωμάτων, τύπων απολιθωμάτων, τρόπου απολίθωσης, ονοματολογία απολιθωμάτων.

ΜΕΡΟΣ Β: Αναγνώριση και προσδιορισμός απολιθωμάτων των σημαντικότερων ομάδων ασπονδύλων (ανθοζώων, σπόγγων, τριλοβιτών, θυσα­νοπόδων, γραπτολίθων, βραχιονοπόδων, εχινοδέρμων, μαλακίων, κεφαλοπόδων) και μελέτη της εξέλιξής τους στο γεωλογικό χρόνο. Κατανόηση του τρόπου απολίθωσής τους. Κα­τανόηση χρήσης τους στην στρωματογραφία και το παλαιοπεριβάλλον.

ΜΕΡΟΣ Γ: Οδοντολογία θηλαστικών με έμφαση στις σημαντικότερες ομάδες του απολιθωματοφόρου αρχείου της Ελλάδας (Ιπποειδή, Ρινόκεροι, Ιπποπόταμοι, Χοίροι, Σαρκοφάγα, Προβοσκιδωτά). Αναγνώριση και ταξινομικός προσδιορισμός δειγμάτων, προσδιορισμός σχετικής (στρωματογραφικής) ηλικίας.

ΜΕΡΟΣ Δ: Αναγνώριση και προσδιορισμός φυτικών απολι­θωμάτων του Παλαιοφυτικού και Καινοφυτικού αιώνα (Πτεριδόφυτα, Γυ­μνόσπερμα, Αγγειό­σπερμα). Προσδιορισμός στρωματογραφικής ηλικίας φυτικών συγκεντρώσεων. Ανασύσταση παλαιοκλιματικών παραμέτρων με βάση παλαιοβοτανικά δεδομένα

 
Διδάσκοντες Θεωρία & Εργαστηριακές Ασκήσεις:
 
 

Θεωρία: Ε. Κοσκερίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τομέα Ιστορικής Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος (Συντονίστρια Μαθήματος) - Σ. Ρουσιάκης, Επίκουρος Καθηγητής Τομέα Ιστορικής Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος - Αικ. Κούλη, Επίκουρη ΚαθηγήτριαΤομέα Ιστορικής Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος

Εργαστήρια: Ε. Κοσκερίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τομέα Ιστορικής Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος (Συντονίστρια Μαθήματος) - Σ. Ρουσιάκης, Επίκουρος Καθηγητής Τομέα Ιστορικής Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος - Αικ. Κούλη, Επίκουρη ΚαθηγήτριαΤομέα Ιστορικής Γεωλογίας - Παλαιοντολογίας του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος - Δρ. Ν. Τσαπάρας (ΕΔΙΠ) - Δρ. Γ. Λύρας (ΕΔΙΠ) - Δρ. Ε. Σταθοπούλου (ΕΔΙΠ)

 
Ηλεκτρονική Σελίδα Μαθήματος:
 
  https://eclass.uoa.gr/courses/GEOL161/
 
Σημειώσεις Μαθήματος - Εργαστηρίου:
 
  Τίτλος: Εισαγωγή στην Παλαιοντολογία
Συγγραφέας: Ε. Κοσκερίδου
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από: eclass
 
  Τίτλος: Σημειώσεις Εργαστηρίου Παλαιοντολογίας
Συγγραφέας: Ε. Κοσκερίδου
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από: eclass
 
  Τίτλος: Φυλλάδια Εργασιών Εργαστηρίου

Συγγραφέας: Ε. Κοσκερίδου
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από:  eclass
 
  Τίτλος: Παλαιοντολογία Σπονδυλωτών
Συγγραφέας: Σ. Ρουσιάκης
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από: eclass
 
  Τίτλος: Παλαιοντολογία Ασπονδύλων
Συγγραφέας: Ε. Κοσκερίδου
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από: eclass
 
  Τίτλος: Παλαιοβοτανική
Συγγραφέας: Α. Κούλη
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2017
Διανομή Σημειώσεων από: eclass
 
  Τίτλος: Σημειώσεις Εργαστηρίου Παλαιοβοτανικής
Συγγραφέας: Α. Κούλη
Τόπος & Χρόνος Έκδοσης: Αθήνα, 2014
Διανομή Σημειώσεων από: eclass
 
Παρατηρήσεις:
 
 

Η διαδικασία αξιολόγησης των φοιτητών/τριών γίνεται στην ελληνική γλώσσα (υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus). Η εξέταση περιλαμβάνει γραπτές εξετάσεις σε: α) θέματα ανάπτυξης και πολλαπλής επιλογής (60%), β) θέματα αναγνώρισης, ταξινομικού προσδιορισμού απολιθωμάτων (ασπονδύλων, σπονδυλωτών, φυτών), ερμηνείας παλαιοπεριβάλλοντος (φάσεως) και προσδιορισμού σχετικής ηλικίας (40%).

Η εξέταση του υλικού των ασκήσεων γίνεται γραπτά και συνεκτιμάται συγχρόνως με την εξέταση της ύλης του μαθήματος.